در ادامه بحث ادویه های مرور کوتاهی بر خواص فوق العاده ی زعفران میکنیم. متاسفانه این ادویه اصیل و مقوی نیز همانند دیگر موارد مشابه، بطور عجیب و مشکوکی از سفره ایرانی ها کنار گذاشته شده یا مصرف آن بسیار کمرنگ شده و صرفا جنبه تزئینی پیدا کرده است.
زعفران طبعی گرم و خشک دارد لذا مصرف ان برای اکثر افراد خصوصا خانمها ضرورت داشته و بسیار مفید است. گذشته از اینکه زعفران به عنوان یک ادویه غذائی شناخته میشود اما از نظر طبی از مهمترین مواد اولیه و داروهای شفابخش برای بیمارهای مختلف اعصاب و روان و دستگاه هاضمه و چشم و پوست است.
همچنین زعفران بطور شگفت انگیزی باعث تصفیه و رقّت خون میشود و از گرفتگی عضلات جلوگیری میکند. مصرف منطقی و منظم زعفران درصد بالایی از مشکلات ماهانه خانمها را رفع میکند و از ایجاد دردهای زنانه میکاهد.
اما یکی دیگر از فواید مهم زعفران این است که با تسهیل گردش خون، به تقویت حافظه و رفع افسردگی کمک زیادی میکند. اصولا بیمارهای اعصاب و روان به علت سردی یا رطوبت زیاد مغز است و زعفران نه تنها با طبع گرم و خشک خود مغز را به حالت تعادل در می آورد بلکه در اثر بو و طعم منحصر بفردش کارکرد مغز را بصورت قابل توجهی بهبود میبخشد لذا از زعفران به عنوان یکی از بهترین فرح بخش ها و آرام بخشهای طبیعی یاد میشود.
زعفران هم بخاطر گرمی و هم بخاطر ضد اسیدی بودن، در تنظیم عملکرد معده و جلوگیری از نفخ آن موثر است و همچنین استفاده از مقدار کمی زعفران به همراه غذا یا بعد از آن، فرایند هضم غذا را آسان و کامل میکند.
زعفران همچنین در پاکسازی و تنظیم فعالیت کلیه و کبد نقش بسزائی دارد.
یکی دیگر از خواص جالب زعفران، ترمیم جراحات سطحی و مشکلات پوستی و مقابله با جوش و التهابات پوستی است به همین دلیل از مواد پایه ای تولید کرمها و داروهای پوستی می باشد.
بهترین راه مصرف زعفران به صورت دمنوش یا شربت میباشد.
زعفران جزو دمنوشهای دیردم است و بعد از نیم ساعت رنگ و بوی وا قعی و کامل خود را بروز میدهد. برای تهیه دمنوش زعفران میبایست هرمقدار از زعفران مورد نظر را در ده برابر آب جوش، مخلوط کرد و برروی حرارت غیر مستقیم گذاشت تا بعد از حدود 30 دقیقه کل رنگ و بوی آن به آب منتقل شود، این محلول بدست آمده، مایه ی تهیه شربت، دمنوش و یا برای استفاده در غذا می باشد.
یکی از نکات مهم در تهیه دم کرده زعفران، نحوه سائیدن آن سات. زعفران بخاطر ظرافت و حساسیت و فرار بودن خواص و رنگ و بو و طعمش، باید بطور خاصی سائیده شود. در اصطلاح اهل فن، زعفران در اثر سایش و برخورد با فلزات، میوسزد و در صد بالائی از خواص و رنگ و طعم خود را از دست میدهد لذا برای آسیاب گردن زعفران باید از وسایل غیر فلزی-ترجیحا سنگی یا شیشه ای- استفاده کرد.
همچنین برای کیفیت بالاتر پودر زعفران، میتوان قبل از آسیاب یک حبه قند یا کمی شکر به آن اضافه کرد تا در ضمن شیرین کردن مزه تلخ زعفران از سوختن و کم خاصیت شدن آن نیز جلوگیری کند.
زعفران برای خانمهای باردار"منع مصرف" دارد و برای مابقی افراد باید به مقدار مناسب استفاده شود. حداکثر مصرف روزانه برای هر فرد حدود 2 گرم زعفران خالص است.
بهترین شیوه مصرف به صورت دمنوش و بهترین زمان مصرف چند دقیقه بعد از غذاست.
به غیر از دم کرده، دمنوش و شربت، میتوان مقدار کمی از دم کرده زعفران یا پودر سائیده زعفران را با یک لیوان شیر مخلوط و میل کرد.
همچنین با مخلوط مقدار کمی از زعفران با عسل یا ماست پرچرب طبیعی، میتوان ماسکی برای از بین بردن چین و چروک و جوش و صدمات حداقلی پوستی و همچنین یک روشن کننده پوست تهیه کرد.
استنشاق عمیقِ بوی زعفران به هنگام دم کشیدن، برای رفع افسردگی بسیار موثر است و افراد دچار افسردگی می بایست بیش از دیگران از زعفران در شکلهای مختلف مصرف، استفاده کنند.