اسرار سجده

   در خصوص سر و فلسفه ی ایستادن در نماز (قیام) بطور خلاصه عرض شد که بنده در حالت ایستاده عملاً این را بیان می کند که خدایا من برترین مخلوق و دست ساخته ی تو هستم که در اوج اقتدار و ایستادگی ،نشانگر قدرت و علم تو هستم و با همه این قدرتمندی که از تو هدیه دارم تو را می پرستم.

در مرحله ی بعد که پایین تر از قیام و ایستادن است، بنده در رکوع با همه ی آن توانمندی در برابر عظمت خدا سر خم می کند بدین معنا که اراده ای من در دست توست. پشتم برای قبول مسئولیتهای تو آماده است.

و در نهایت در سجده که رکن سوم است باید از مجموع دوحالت عرفانی سابق به نتیجه ی خاصی برسد.

از یک نگاه قیام نماز ، اوج نماز است و مخصوص انسان کامل و اینکه نماز اقامه می شود بی ربط با این موضوع نیست. رکوع مرتبه بعدیست که جایگاه و مقام انسانها و مؤمنان برگزیده است و سپس سجده جایگاه مؤمنان است که نزدیک ترین حالت را به خدا تجربه می کنند. آن چیزی که با فیزیک بدن در حالت سجده مرتبط است و باید به آن توجه کرد اول اینکه سجده همانطور که از ظاهرش پیداست ، یعنی به خاک افتادن و اگر سجده ی اصیل را در نظر بگیریم که بر روی خاک انجام می شود ، این معنا بهتر درک خواهد شد. اما با کمی دقت متوجه می شویم که همه اعضای بدن با خاک ارتباط برقرار نمی کنند بلکه مواضع و اعضا خاصی با خاک ارتباط می گیرند. پس در نگاه اول می شود فهمید برای تواضع کامل در برابر خدا باید با 7 خاک در آمیخت. گویی خاک به عنوان عنصر اصلی خلقت انسان اینگونه بوده و اگر کسی روند صحیح نماز را در پیش بگیرد راهی برای رسیدن به این خاک های اصلی یا محل های اصلی برایش باز می شود.

حالا درباره عدد هفت و اینکه چرا هفت موضع و هفت خاک ؟ با مراجعه به قرآن کریم و علی الخصوص بیان های متعدد خداوند از خلقت آدم به این نتیجه می رسیم که گل آدم در 7 مرحله سرشته شد و از تبدیل آب و خاک و گل اولیه به سرشت اصلی آدم 7 مرحله اصلی طی شد که قرآن یک به یک نام این گل ها را می برد.

پس برای خضوع و به خاک افتادن حقیقی، سجده ی نماز این پیام را دارد که می شود و می توان به سرشت اولیه و اصیل بازگشت.

پیام دوم که از دل پیام اول بیرون می آید و بسیار زیبا و جالب است این است که مواضع 7گانه ی سجده ، اولیت بندی و ترتیب ارزشی دارند. نوک انگشتان پا پست ترین ، و جبهه یعنی حد فاصل ابروها ، مقداری از بالای بینی و مرکز پیشانی ، بالاترین و برترین نقطه ی اتصال هستند. این یعنی وقتی شما به آن گل های مرتب شده ی قرآنی هم مراجعه کنی ،برای 7 عضو اصلی بدن (که در عرفانهای مختلف اسامی خاصی در نظر گرفته شده اما اساسا ًدر معنا و کارکرد مشترک هستند) یک گل خاص در نظر گرفته شده و در ظاهر مباحث که به علوم پزشکی ، رفتاری و حتی روانی و انسان شناسی مرتبط می شود ، قابل درک و دریافت است که از بافت مغز به عنوان ظریف ترین و دقیق ترین تا بافت مغز استخوان به عنوان قوی ترین و سخت ترین یاد می شود.

بدن در 7 مرحله یا از 7 سرشت اولیه تشکیل شده است . انگار اتصال هریک از مواضع با خاک ، اتصال یکی از اعضای اصلی و عنصری بدن - چاکراها- را عهده داری می کند.

به عنوان یک گریز برای نزدیک تر شدن مطلب به ذهن می شود مهر و محل سجده را مثال زد که تآکید شده تربت امام حسین(ع) باشد. چرا؟ چون اولا ًمحل سجده ، برترین جای بدن در هنگام سجده (مغز ) را تغذیه می کند، ثانیاً خاک کربلا برترین خاک عنصری خلقت است که با مراجعه به روایات موجود در این خصوص و مشاهدات عرفانی کاملا ًقابل اثبات است.

و یک گریز زیباتر دیگر اینکه اقامه ی نماز از دید عرفانی در کربلا و عاشورا توسط امام حسین(ع) محقق شد. چرا؟ چون تمام پیکر امام با خاک یکسان شد (در اثر جراحات و قطعه قطعه شدن بدن مطهرش و نهایتا ًپامال کردن اسبها) تا نماز حقیقی در تربت کربلا تجلی پیدا کند و با سجده کردن بر تربت، به مرکز کنترل بدن مؤمنین (مغز ) راه پیدا کند .

سومین نکته و سرّ فیزیک و حالت سجده این است که سجده ، حالت مقابل خوابیدن است . حالت خوابیدن بطور عادی بر پشت است. اما سجده درست بخاطر لزوم قرار دادن 7 موضع ، بحالت خوابیده نیست و دقیقا روی بدن-برخلاف خواب- به سمت خاک است. این نکته هم می تواند حاوی اسراری باشد از جمله بیداری حقیقی که در سجده اتفاق می افتد و در دستورات سلوکی و عرفانی هم داریم که اذکار زنده کننده را در سجده باید گفت.

یک نکته دیگر هم اضافه می کنم که از نظر من بسیار زیبا و جالب است و جای فکر زیادی دارد . در معماری قدیم و نوین ثابت شده است که مستحکم ترین بنا ، بنای گنبدی شکل است . محل رآکتورها به همین دلیل گنبدی ساخته می شود و ماندگاری اکثر ابنیه ایرانی-اسلامی هم به همین جهت است . حالت سجده دقیقا نمودی از یک ساختمان گنبدی شکل است ؛ تماس های متعدد با زمین و کمترین برخورد و درگیری با هوا .

این نکته شاید چند سر در خودش داشته باشد که اگر کسی اهل عمل باشد بسرعت نتایجش را می بیند .اما چون جزو نکات اصلی است اجازه بدهید در یک فرصت دیگر و بیرون از این بحث درباره اش صحبت بشود.

از مجموع این موارد اینطور برداشت می شود که اگر بنده در قیام ، عزت و اقتدار خدادادیش را نمایان کند، راه درک عظمت خدا و سرخم آوردن در برابر او را دریافت می کند و اگر در این دو موفق باشد به سجده راه پیدا می کند و سجده یعنی بازگشت به سرشت اولیه یا اتصال به منابع اصیل الهی برای زنده کردن جسم ، و باز کردن راه نفوذ بیشتر روح که این نزدیک ترین نقطه به خدا و رفتن بر سرچشمه حیات است .