حقیقت نماز چیست
برای رسیدن به حقیقت نماز و بهره بردن از آثارش 3مرحله وجود دارد :
- 1.باید خوراک حلال و طیب باشد ، سپس لباس و مکان ، و همچنین رعایت کردن نماز اول وقت.
- 2.درست کردن سخت افزار نماز یا همان اعمال جسمانی و حرکتی و رفتاری در نماز که اساسش قیام ، رکوع و سجده است.
- 3.درست کردن نرم افزار نماز یا همان ذکر نماز است که از صحت قرائت شروع می شود تا به مراتب بالاتری برسد.
تجربیات نشان می دهد اشکالات نماز معمولاً به یکی از این موارد مربوط می شود .
- 1.خوراک غیر طیب و غیر طبیعی
- 2.عدم دقت در اجرای فیزیک و حالت قیام و رکوع و سجده
- 3.عدم صحت قرائت
متآسفانه اکثر افراد اهل نماز ، هر سه مورد یا لااقل یکی از این مشکلات را دارند.
دوستان اگر بطور جدی پیگیر درست کردن نمازشان هستند ، بر اساس همین عرایض ، ضعف و قوت نمازشان را بسنجند. برای قدم اول لازم است عقیده مان نسبت به خوراک حلال و طیب درست شود. به عبارت ساده ، نیروهای معنوی ما از عقاید و باورهایمان درست می شوند. اگر شما قلباً به لزوم رعایت حلال و طیب معتقد باشید، قدرت معنوی خاصی پیدا می کنید که این آثار را دارد :
اول اینکه قدرت تشخیص حلال و طیب را پیدا می کنید.
دوم خودتان رغبت و انگیزه رعایتش را بدست می آورید.
سوم نوعی از تصرف برای شما ایجاد می شود که دیگران نتوانند لااقل غذای حرام را به شما تحمیل کنند.
این نکته را هم اضافه کنم که اینها مباحث عملی ست؛حرف نیست بحث نیست ذهنیت نیست ؛باید فکر کرد تا به این باورها رسید و سپس آثارش را بطور عینی دید.
طهارت
طهارت نماز در مرحله ی اول است . طهارت در کل دو بخش دارد که اگر بخش اول فراهم نشود ، دومی سودی نمی رساند.
بخش اول پاکی جسم است که از پاکی در ولادت شروع می شود. بعد پاکی در خوراک و نهایتاً پاکی از نجاسات.
بخش دوم هم وضوست.
ارکان نماز
از نظر قرآن کریم و البته فقه شیعه نماز در حقیقت سه رکن دارد و این ارکان سه گانه اعم از ارکانی هستند که در رساله ها اشاره شده است:
- اول ایستادن (قیام)
- دوم خم شدن(رکوع)
- سوم بخاک افتادن(سجده)
در ادامه مبحث نماز 5 نکته را عرض می کنم.
- نماز را باید اقامه کرد و اقامه یعنی برپا داشتن !
برپا داشتن نماز به این است که حال تضرع در سجده که نزدیکترین موقعیت به خداست به رکوع تبدیل شود و رکوع یعنی فراتر از عجزی که نسبت به تو دارم اما با هرچه که به من داده ای در برابرت تعظیم و تواضع می کنم. مؤمنی که بتواند از تضرع به تواضع برسد حتما ًخواهد توانست با همه ی دارایی اش در پیشگاه معبود قد علم کند همچنان که فرزند آگاه در مقابل پدر با نمایش هرآنچه که از پدر به ارث برده و جز آن هم چیزی ندارد، دلبری می کند. پس سجده ی مؤمن در دل رکوع اوست و سجده و رکوعش در دل قیام نماز او پنهان بود که چنین آشکار گشته است و بی شک هر 3 رکن مذکور در نیت بنده برای اقامه نماز نهفته است که فرمود "انما الاعمال بالنیات" و همچنان که فرمود "نیت المؤمن خیر من عمله".
- پس همه ی مقصود از اقامه ی نماز ، رسیدن به نیت است. گویی بندگان کامل و خالص خدا به محض نیت نمازشان را اقامه می کنند. همچنان که اولین کلامشان نام "الله" مستجمع جمیع صفات معبود است. و آنها که بهره ی کمتری از اخلاص برده اند می بایست نیت را بر دلشان گذرانده و عملا ً اقدام به قیام کنند و آنها که در مرتبه ای پایین تر قرار دارند در رکوع، عظمت معبود را متذکر می گردند و درنهایت آنها که از فطرت خویش غافل اما به معبود مؤمن هستند به گدایی در خانه اش رفته و سجده می کنند.
- پس برای اقامه ی نماز باید نیت کرد و نیت ، عصاره ی همه ی خواسته های بنده است. خواسته های مادی و معنوی که ممکن است به ترتیب شده باشد و یا بی سر و سامان رها گشته باشد. لذا بنده ای می تواند به مقام نیت نائل گردد که خواسته هایش را سروسامان داده است آن هم به ترتیب اولویت! چه اینکه نیت، عصاره ی خواسته ها و خواسته ها، نمایشگر بزرگ و واضح زندگی مؤمن است. پس هرکس بهتر، سالم تر و منظم تر زندگی می کند، خواسته هایش مرتب تر است و راحت تر می تواند برای وصال معبود نیتِ اقامه ی نماز کند و هرکس زندگی اش از هم گسیخته و باری به هر جهت است از تمرکز برای نیت کردن محروم خواهد بود.
- اما براستی چه کسی زندگی اش بر اساس انضباط و نظم الهی - انسانی شکل می گیرد؟ سؤالی سخت با پاسخی آسان! مؤمن اگر جسمش در تسلط روح الهی اش باشد به آرامش، سکون و یکپارچگی می رسد و سراپای وجودش آگاه و بیدار و زنده خواهد بود. پس برای نظم بخشیدن به زندگی باید مجال تسلط بر جسم را به روح داد و این ممکن نیست مگر با طهارت جسم. هم طهارت باطنی و هم طهارت ظاهری. مؤمن با خوراک حلال و طیب ، باطن جسمش را طاهر می سازد تا طهارت ذاتیِ به ارث برده از اجدادش را پاس بدارد و از آن پس جز در حالت وضو و دوری از نجاسات نخواهد بود تا قدردان پاکی خدادادی جسمش باشد و این سرآغاز تسلط روح بر جسم است.
- پس دریافتیم آنها که خوراکشان حلال و طیب است ، خواسته هایشان منظم و بنابر اولویت بیان می گردد و آن هنگام که به نماز می ایستند برترین و ضروری ترین خواسته ی خویش را به زبان دل جاری می سازند تا نمازشان اقامه گردد و همچنان که مشغول راز و نیاز با معبود می شوند یک به یک خواسته هایشان اجابت می گردد و در پایان نماز جز سلام (که سلامتی و امنیت و دوری از هر نقص و ضعف و نیاز است ) برایشان متصور نیست. پس بر پیشوای خود و بر خویش و جمیع بندگان شایسته سلام می فرستند. آری رسیدن به سلام نماز در نیت ابتدای آن نهفته است و برای داشتن نیت خالص و مقبول باید اهل پاکی بود . هم پاکی در جسم که از خوراک سالم فراهم می گردد و هم درک غسل و وضو . پس وضو درآمد مبارک به اقامه ی نماز است که باید بر آن اهتمام ویژه داشت. آب ، مایه ی حیات جسم و جان ، و وضو رمز زندگی مؤمنان است و جز زندگان را به پیشگاه معبود راه نمی دهند.